VAL vs VAR

Jasne, przejdźmy do pierwszego i fundamentalnego tematu.

1. Zmienność: val vs var

Dla programisty Javy, najprostszym sposobem na zrozumienie val i var jest myślenie o nich przez pryzmat słowa kluczowego final.

---

val (od value) - Wartość tylko do odczytu

val deklaruje zmienną, której nie można ponownie przypisać. Jest to bezpośredni odpowiednik słowa kluczowego final w Javie.

W Javie napisałbyś:

final String name = "Jan";
// name = "Piotr"; // Błąd kompilacji: cannot assign a value to final variable 'name'

W Kotlinie to samo osiągasz za pomocą val:

val name: String = "Jan"
// name = "Piotr" // BŁĄD: Val cannot be reassigned

Kluczowe cechy val:

1. Tylko do odczytu (Read-only): Po zainicjowaniu jej referencja nie może już zostać zmieniona.
2. Musi być zainicjowana: Każda zmienna val musi otrzymać wartość dokładnie raz.
3. Nie oznacza niezmienności obiektu (Immutability): To bardzo ważna pułapka dla początkujących! val oznacza, że referencja jest niezmienna, ale obiekt, na który wskazuje, może być modyfikowalny.

Przykład ilustrujący punkt 3:

// Używamy modyfikowalnej listy (odpowiednik ArrayList)
val numbers = mutableListOf(1, 2, 3)

// Próba zmiany REFERENCJI kończy się błędem
// numbers = mutableListOf(4, 5, 6) // BŁĄD KOMPILACJI

// Ale możemy modyfikować OBIEKT, na który referencja wskazuje
numbers.add(4) // To jest w porządku!

println(numbers) // Wyświetli: [1, 2, 3, 4]

To zachowanie jest identyczne jak z final List<Integer> numbers = new ArrayList<>(); w Javie.

---

var (od variable) - Zmienna modyfikowalna

var deklaruje standardową, modyfikowalną zmienną. Możesz jej przypisywać nowe wartości (tego samego typu) tyle razy, ile chcesz. Jest to odpowiednik standardowej zmiennej w Javie (bez słowa final).

W Javie napisałbyś:

int age = 30;
age = 31; // W porządku

W Kotlinie to samo osiągasz za pomocą var:

var age: Int = 30
age = 31 // W porządku

---

Złota zasada i podsumowanie

Zawsze preferuj val nad var

Jest to jedna z najważniejszych zasad pisania idiomatycznego kodu w Kotlinie.

Dlaczego?

1. Bezpieczeństwo i Przewidywalność: Kod jest łatwiejszy do analizy, gdy wiesz, że dana wartość nie zmieni się niespodziewanie w innym miejscu programu. Zmniejsza to ryzyko błędów, zwłaszcza w środowiskach wielowątkowych.
2. Mniej Stanu do Śledzenia: Używanie wartości niezmiennych (immutability) upraszcza logikę, ponieważ nie musisz zarządzać zmieniającym się stanem.
3. Zgodność z Programowaniem Funkcyjnym: Kotlin mocno czerpie z paradygmatu funkcyjnego, który opiera się na niezmienności danych.

Praktyczna rada dla Ciebie: Zawsze zaczynaj od deklaracji val. Zmień ją na var tylko wtedy, gdy jest to absolutnie konieczne (np. licznik w pętli, właściwość, której stan musi się zmieniać w cyklu życia obiektu). IntelliJ IDEA nawet podpowie Ci, jeśli używasz var, a mogłoby to być val.

Cecha	val	var	Analogia w Javie
Zmienność	Tylko do odczytu (read-only)	Modyfikowalna (mutable)	final
Ponowne przypisanie	Zabronione	Dozwolone	Standardowa zmienna
Zalecenie	Preferowane	Używać tylko w razie potrzeby	Zawsze używaj final, chyba że musisz